Σε ηλικία 77 ετών, απεβίωσε χθες, διακεκριμένος ακαδημαϊκός, καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου και πολιτικός Δημήτρης Τσάτσος.
Γόνος πολιτικής οικογένειας, γιος του βουλευτή των Φιλελευθέρων και υπουργού Θεμιστοκλή Τσάτσου και ανιψιός του διατελέσαντος Προέδρου της ΔημοκρατίαςΚωνσταντίνου Τσάτσου, ο εκλιπών γεννήθηκε στην Αθήνα το 1933. Σπούδασε Νομικά στην Αθήνα και στη Χαϊδελβέργη και το 1960 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της Νομικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ από το 1965 ως το 1968 εργάστηκε ως ερευνητής στο Max Planck Institute. Το 1968 εξελέγη υφηγητής του γερμανικού και αλλοδαπού Δημοσίου Δικαίου και δίδαξε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βόννης, ενώ την ίδια χρονιά εξελέγη υφηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το δικτατορικό καθεστώς όμως δεν του επέτρεψε να διδάξει. Περισσότερα http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artId=327805&dt=24/04/2010
Η ΕΛΛΑΔΑ “ΥΠΟ ΚΑΤΟΧΗ”.
Του Ειδικού Συνεργάτη
Όταν ο Γεώργιος Ανδρέα Παπανδρέου δήλωνε ότι βάλλεται η εθνική κυριαρχία της Ελλάδας, όλοι θεωρούσαν ότι επρόκειτο για λεκτική υπερβολή, αν όχι για τη συνήθη πολιτική πρακτική της καλλιέργειας πανικού, ώστε να είναι δυνατή η επιβολή των πιο αδυσώπητων οικονομικών μέτρων.
Χωρίς να αποκλείει το ένα το άλλο αυτή τη στιγμή η φράση του Πρωθυπουργού είναι ήδη παρωχημένη από τις εξελίξεις.
Αν, παρά τις διαβεβαιώσεις των ιθυνόντων, το Μάιο η Ελλάδα δεν μπορέσει να αντλήσει τα απαραίτητα κεφάλαια, τότε η κατάσταση ξεφεύγει από κάθε όριο.
Μόνο για το 2009 η Ελλάδα πλήρωσε για τοκοχρεωλύσια 41 δις ευρώ, δηλαδή το 17% του ΑΕΠ της. Ή αν προτιμάτε το 47% των δημοσίων δαπανών.Όπως ο Economist σημειώνει, το 2014, θα πληρώνουμε μόνο γα τόκους το 8,4% του ΑΕΠ από 5,2% σήμερα. Αυτό με απλούς οικονομικούς όρους σημαίνει ότι το να εξυπηρετήσει το χρέος της η χώρα θα πρέπει να δαπανά το 20% του ΑΕΠ. Και αν σκεφτεί κανείς ότι οι ετήσιες δαπάνες για την παιδεία, την υγεία και τις συντάξεις ανέρχονται σε 3,6%, 2,9% και 4,2%, αυτό σημαίνει ότι οι θυσίες των πολιτών θα πηγαίνουν απ’ευθείας στις τσέπες των τραπεζιτών, που “δανείζουν” τη χώρα. Ακόμη πιο δυσοίωνες όμως είναι οι προβλέψεις για την εξέλιξη του δημόσιου χρέους. Σύμφωνα με τη μελέτη της Τράπεζας Διεθνών Διευθετήσεων (BIS), το 2010 :
• η Ιαπωνία προβλέπεται ότι θα έχει δημόσιο χρέος 204% του ΑΕΠ
• η Ελλάδα και η Ιταλία 130% του ΑΕΠ
• ΗΠΑ, Βρετανία και Γαλλία με 100% του ΑΕΠ, 99% και 94% αντίστοιχα.
Περισσότερο αποκαλυπτικές είναι “προοπτικές” εξέλιξης του δημοσίου χρέους αφού για το 2020 της Ιαπωνίας το χρέος εκτιμάται ότι θα αγγίξει το 300% του ΑΕΠ, της Βρετανίας το 200%, και ακολουθούν Βέλγιο, Γαλλία, Ιρλανδία, Ελλάδα και Ιταλία με 150%!
Όταν το 1932 ο Βενιζέλος αναγκάστηκε να αποσυνδέσει τη δραχμή από τον κανόνα του χρυσού και να την υποτιμήσει έναντι της λίρας, λόγω της κρίσης του 1929, και να κηρύξει στάση πληρωμών (πτώχευση), ένα ογκώδες κύμα διαδηλώσεων συντάρασσε την Αθήνα. Ο ίδιος παραιτήθηκε, η Ελλάδα όμως χάρη στα ισχυρά μέτρα προστατευτισμού τη δεκαετία 1928-1938, είχε συνολικά τον τρίτο καλλίτερο ρυθμό βιομηχανικής ανάπτυξης στον κόσμο (65%) μετά την τότε Σοβιετική Ένωση και την Ιαπωνία.
Τηρουμένων των οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών αναλογιών, ο Πρωθυπουργός έχει μια μοναδική ευκαιρία.
Αξιολογώντας την πρακτική των μονεταριστών και το μέγεθος της πίεσης που βαθμιαία θα ασκηθεί, αλλά κυριότερα θέτοντας το συμφέρον της χώρας πάνω από μικροκομματικές σκοπιμότητες και έξωθεν πιέσεις, να προχωρήσει σε ελεγχόμενη στάση πληρωμών, επαναδιαπραγμάτευση του δημοσίου χρέους, ισχυρά μέτρα προστασίας και ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.
Σε αντίθετη περίπτωση και η πολιτκή του σταδιοδρομία τερματίζεται άδοξα και το χειρότερο θέτει την Ελλάδα στη χειρότερη περιπέτεια που έχει γνωρίσει.
Θα το τολμήσει ή θα έχει την τύχη του Βενιζέλου;
Αυτό που μας μαθαίνει η ιστορία είναι ότι ακόμα και η πιο μικρή δράση έχει σημασία. Συχνά ο κόσμος πιστεύει ότι πρέπει να κάνει κάτι ηρωικό για να αλλάξουν τα πράγματα. Αλλά δεν είναι οι ηρωικές πράξεις που φέρνουν τα κοινωνικά κινήματα. Τα μεγάλα κινήματα εμφανίζονται επειδή εκατομμύρια άνθρωποι κάνουν μικρά πράγματα και σε συκεκριμένες στιγμές στην Ιστορία όλα αυτά τα μικρά πράγματα αθροίζονται και τότε κάτι καλό συμβαίνει, τότε έρχεται η αλλαγή.
Ενδεχομένως η παρούσα κρίση να αποτελεί την ιδανική ευκαιρία τόσο για τους πολίτες όσο και για τους πολιτικούς αυτής της χώρας.
Πηγές :
Καθημερινή 18.04.10.
Economist, Μάρτιος, 2010
Κώστας Βεργόπουλος, Η ελληνική οικονομία από το 1926-1935, στο: “Ιστορία του Ελληνικού Έθνους’’ , Τ. ΙΕ, Εκδοτική Αθηνών, 1979
Howard Zinn, Από την Ιστορία στην Πράξη, Αιώρα, Αθήνα, 2009
Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΟΜΗΡΙΑ...
Του Ειδικού Συνεργάτη
Είναι αξιοπερίεργο πώς, ενώ 4 χώρες ζήτησαν τον τελευταίο χρόνο να δανειστούν με τη βοήθεια της ΕΕ, αντιμετωπίστηκαν από αυτήν με διαφορετικά κριτήρια. Σύμφωνα με έγκυρους οικονομικιούς κύκλους και αναλυτές η αιτία δεν είναι τόσο οι διαφοροποιημένες προβλέψεις των ευρωπαϊκών συνθηκών, όσο η διαφοροποιημένη και εν πολλοίς αξιοπεριέργη βούληση της Γερμανίας, που έχει ιστορικούς λόγους, αφορά στα κέρδη των τραπεζών της, σχετίζεται με τις επικείμενες τοπικές εκλογές καθώς και με την αίσθηση της γερμανικής δεξιάς ότι πρέπει να δοθεί μάθημα στην Ελλάδα. Κάτι άλλωστε που εκφράστηκε και με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο στα πικρόχολα σχόλια και άρθρα συγκεκριμένων εντύπων.
Σύμφωνα λοιπόν με τις προβλέψεις του Μάαστριχτ, είναι για την ΕΕ ευκολότερο να δανειοδοτήσει ένα μη μέλους της, παρά κράτος-μέλος. Πρόκειται για ένα οικονομικό και πολιτικό ταυτόχρονα παράδοξο.
Είναι σαν οι ΗΠΑ να μην βοηθούν την Καλιφόρνια που έχει ανάλογα πρόβλημα με εκείνο της Ελλάδας, αλλά μόνο τρίτες χώρες. Το παράδοξο γίνεται μεγαλύτερο όταν η Γερμανία επιδιώκει να αυστηροποιήσει αυτές τις προβλέψεις για τα μέλη της Ευρωζώνης. Η Ελληνική κυβέρνηση οφείλει να το επισημάνει στις διαπραγματεύσεις που γίνονται. Αλλά αυτό, ως ήδη είπα δεν είναι το κύριο. Το κύριο είναι ότι η Ελλάδα θα δανειστεί από την ΕΕ ακριβότερα από ότι άλλα κράτη μέλη της.
Η ΕΕ πέρα της βοήθειας που παρείχε στην Ουκρανία, που δεν είναι μέλος της, έδωσε, επίσης, φτηνά δάνεια σε κράτη μέλη της που δεν ανήκουν στην ευρωζώνης. Στη Ρουμανία και στη Λετονία. Η τελευταία, είναι ιστορικά χώρα άμεσου γερμανικού ενδιαφέροντος. Εχει πληθυσμό 2,3 εκατομμυρίων κατοίκων. Το 1/5 περίπου της Ελλάδας. Αναλογικά, το λετονικό ΑΕΠ είναι ακόμα μικρότερο ως προς το ελληνικό. Η Λετονία αδυνατούσε πέρσι να δανειστεί από τις διεθνείς αγορές, ακόμα και με 12,5% επιτόκιο. Η ΕΕ δημιούργησε έναν τριπλό μηχανισμό στήριξής της. Έδωσε 3,1 δισεκατομμύρια Ευρώ με αρχικό τόκο 3,125% και στη τελευταία δόση (στις 12 Μαρτίου) 3,375% (και όχι 5% όπως στην Ελλάδα). Τα σκανδιναβικά κράτη παρείχαν διμερή δάνεια ύψους 1,9 δισεκατομμυρίων, με τόκο 3,05%, και το ΔΝΤ 1,7 δισεκατομμύριο. με τόκο 2,11% έως 2,67%.
Αντίθετα με την άμεση βοήθεια στη Λετονία, η ΕΕ καθυστέρησε να δημιουργήσει μηχανισμό στήριξης στην Ελλάδα. Όταν δε δημιουργήθηκε προέβλεψε πολύ αυστηρές διαδικασίες καθώς και τη δυνατότητα της Γερμανίας να τον ελέγχει με τη διαδικασία του βέτο. Τελικά, η Γερμανία δέχτηκε να προβλεφτεί δανεισμός για την Ελλάδα, αλλά με επιτόκια κατά 2/3 πιο ακριβά από εκείνα της Λετονίας. Είναι φανερό, ότι το ζήτημα δεν είναι οικονομικό, αλλά πολιτικό. Γεγονός που η Αθήνα πρέπει να το κατανοήσει και να διαπραγματευτεί ανάλογα. Το 5% για την Ελλάδα, όταν η Λετονία δανείστηκε με 3%, κάθε άλλο παρά μπορεί να θεωρηθεί ως ικανοποιητικό. Μάλλον είναι ακριβό, αυστηρό και πολιτικά μη ορθό.
Από την άλλη πλευρά το ράλλυ των επιτοκίων δανεισμού, πέρα από τις προφανείς πλέον κερδοσκοπικές πιέσεις τόσο προς την Ελλάδα, όσο και προς την ΕΕ, αποδεικνύει ότι ήδη οι θυσίες που έχουν γίνει έχουν εξανεμιστεί.
Παρά λοιπόν τις κυβερνητικές θριαμβολογίες, το όπλο ήταν άσφαιρο-καλύτερα δεν υπήρξε ποτέ: οι περίφημες αγορές αγνόησαν επιδεικτικά την τελική απόφαση της Συνόδου Κορυφής ήδη από την πρώτη μέρα, γεγονός που αποτελεί κόλαφο για την μια Ευρώπη που μόλις δέκα χρόνια πριν φιλοδοξούσε να αποτελέσει την νέα οικονομική και πολιτική δύναμη του πλανήτη.
Για την Ελλάδα που καλείται πλέον να δανειστεί με τοκογλυφικά επιτόκια , το αξιέξοδο είναι πλήρες. Κάθε νέο δάνειο που μοιάζει απαραίτητο για να πληρωθούν οι τρέχουσες ανάγκες, υποθηκεύει ακόμη περισσότερο την χώρα και τους ανθρώπους της. Οι λύσεις που διαφαίνονται είναι μετρημένες στα δάχτυλα:
Επομένως ίσως η μόνη διέξοδος από τον φαύλο κύκλο υπερχρέωση-νέος δανεισμός για την ικανοποίηση των χρεών-περισσότερη υπερχρέωση, να είναι η στάση πληρωμής του εξωτερικού χρέους.
Μια διέξοδος η οποία διαμορφώνεται σταδιακά ίσως ως η μοναδική λύση. Η Ελλάδα πρέπει να ζητήσει επαναδιαπραγμάτευση του χρέους της και για να βοηθηθεί για αυτό έχει ένα πολύ ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια της σε ευρωπαικό επίπεδο: αν απειλήσει ότι θα πτωχεύσει ή και πτωχεύσει πραγματικά,όλοκληρη η ΕΕ κινδυνεύει να διαλυθεί. Αν η ΕΕ αρνηθεί να βοηθήσει, με πραγματικά όπλα και όχι με νεροπίστολα, η κυβέρνηση πρέπει μόνη της να καλέσει τους δανειστές της χώρας για επαναδιαπραγμάτευση του χρέους και θα είναι υποχρεωμένη να αποχωρήσει -προσωρινά τουλάχιστον-από την ζώνη του ευρώ, ώστε να μπορέσει να διαμορφώσει κάποιους όρους ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξης για την καρκινοβατούσα οικονομία της.
Μια τέτοια κίνηση είναι υψηλού ρίσκου και με πολλούς κινδύνους:
από την κατάρρευση της ευρωζώνης μέχρι ένα πολιτικό και οικονομικό χάος, ανάλογο με της Αργεντινής.
Για την κατάρρευση της ευρωζώνης ευθύνεται όμως περισσότερο ο γερμανικός εγωισμός και οι μικροπολιτικοί και μικροκομματικοί υπολογισμοί της Γερνανίδας Καγγελάριου πολύ περισσότερο από την Ελλάδα.
Τουλάχιστον στην περίπτωση της στάσης πληρωμής θα αποτελεί μια από τις πιθανότητες ενός σενάριου το οποίο η χώρα θα έχει συνειδητά επιλέξει, δε θα της έχουν επιβάλει και του οποίου ίσως τελικώς καταφέρει να ελέγξει τις σοβαρές συνέπειες.
Αυτό που μας μαθαίνει η ιστορία είναι ότι ακόμα και η πιο μικρή δράση έχει σημασία. Συχνά ο κόσμος πιστεύει ότι πρέπει να κάνει κάτι ηρωικό για να αλλάξουν τα πράγματα. Αλλά δεν είναι οι ηρωικές πράξεις που φέρνουν τα κοινωικά κινήματα. Τα μεγάλα κινήματα εμφανίζονται επειδή εκατομμύρια άνθρωποι κάνουν μικρά πράγματα και σε συκεκριμένες στιγμές στην Ιστορία όλα αυτά τα μικρά πράγματα αθροίζονται και τότε κάτι καλό συμβαίνει, τότε έρχεται η αλλαγή.
Ενδεχομένως η παρούσα κρίση να αποτελεί την ιδανική ευκαιρία τόσο για τους πολίτες όσο και για τους πολιτικούς αυτής της χώρας.
Info:
1. Κωνσταντίνος Κοτζιάς - PRESS.GR
2. Στέλλιος Κούλογλου- tvxs.gr
3.Howard Zinn, Αιώρα, Αθήνα, 2009
